Tłoczniki to dziś element, który postrzegany jest jako niezbędny w kontekście dokładnej obróbki plastycznej materiałów powstających na bazie surowców metalowych i tworzyw sztucznych. W efekcie tłoczniki stały się nadzwyczaj popularne w wykorzystaniu przemysłowym. Używa się ich przede wszystkim w produkcji seryjnej. Nie brak jednak sytuacji, w których możliwości tłoczników wykorzystywane są do działań indywidualnych i obliczonych na jednostkową realizację.
Zastanawiając się, czym są tłoczniki w przemyśle można przyjąć, iż to narzędzia, które umożliwiają staranną i precyzyjną obróbkę materiałów o niewielkiej grubości. Dzięki tłocznikom można dokonywać maszynowego wycinania wyrobów płaskich. Niemniej jednak, ich zastosowania nie można ograniczać wyłącznie do tego aspektu. Tłoczniki zapewniają także odcinanie części materiału oraz docinanie pod kątem kształtów. Równie istotne staje się dziś wycinanie otworów w oparciu o precyzyjnie stworzone tłoczniki.
Obróbka tłocznikami odbywa się podczas relatywnie niezbyt skomplikowanego procesu. Nie dochodzi w nim do na przykład podgrzewania materiału do określonej temperatury. Proces ten można raczej sprowadzić do sytuacji, w której tłocznik używa swojej siły nacisku, a jego końcówka odpowiedzialna jest za wygenerowanie kształtu, jaki zaplanował sobie operator lub projektant.
Czytaj także: Kształtowanie blachy podczas procesu toczenia
Jakie rodzajów tłoczników można wyróżnić?
Tłoczniki – wykorzystywane w obróbce plastycznej, która odbywa się bez użycia temperatury – rozgraniczyć można na kilka typów. W zdecydowanej większości przypadków wskazuje się wśród nich:
- łączniki złożone
- ciągowniki
- tłoczniki gnące
- wykrojniki
Co ważne, każdy z tych elementów można rozdzielić na kolejne podgrupy w zależności od wykorzystywanego narzędzia czy określonego zastosowania.
Należy w tym kontekście zwrócić szczególną uwagę na różnicę między typowymi tłocznikami a wykrojnikami. Obydwa elementy pozornie są zbliżone, ale w rzeczywistości istnieją między nimi diametralnie duże różnice. O ile bazowym założeniem tłoczników jest praca nad tworzeniem kształtów bez ingerencji w strukturę tworzywa, rolą wykrojników jest wycinanie wskazanych przez operatora elementów. Wspólnym mianownikiem tych procesów jest niewątpliwie spory koszt tego rodzaju pracy oraz wymóg nadzwyczajnej precyzji. Wszelkie błędy w zakresie tworzenia tłoczników skutkują bowiem potencjalnymi błędami produkcyjnymi, które negatywnie wpłyną na całą efektywność pracy.
Problem ten rozwiązuje nieco automatyzacja. Im bardziej jest ona zaawansowana – a w przypadku produkcji seryjnej to już dziś standard – tym większa jest pewność uzyskiwania w pełni powtarzalnych materiałów o wysokiej jakości produkowanych z wytrzymałej stali narzędziowej.
Zastosowanie tłoczników w procesie produkcyjnym
Bazą do używania tłoczników jest przygotowana matryca oraz stempel. To kosztowna inwestycja. Pomimo jednak sporych wydatków ponoszonych na tego rodzaju produkcję i przygotowanie samych urządzeń, należy zwrócić uwagę na fakt, że późniejsza eksploatacja przygotowanych od łuczników jest korzystna finansowo. Można w efekcie liczyć na szybki zwrot wydatków poniesionych na tę inwestycję.
Sprzyja temu również fakt, że większość zadań, które realizowane są przy wykorzystaniu tłoczników może być nadzorowana przez standardowo wykwalifikowanego pracownika. Nie musi być on zaawansowanym specjalistą, który przechodzi nietypowe testy. Dzięki wysokiemu stopniowi automatyzacji, praca podczas tworzenia tłoczników oprócz starannego zaprojektowania ogranicza się do uruchomienia maszyny oraz zadbania o proces produkcyjny.
Zastosowanie tuczników wykonywanych w tworzywach sztucznych i metali nieżelaznych możliwa jest w przypadku zdecydowanej większości materiałów. Warunkiem jest tu stosunkowo niewielka grubość bazy podlegającej kształtowaniu. Naturalnym skojarzeniem w tym względzie są więc na przykład blachy. Tłoczniki można jednak używać również w przypadku obróbki takich materiałów jak tektury, tkaniny oraz folię.
Zapewnia to więc nieograniczone możliwości zastosowania w przemyśle. Podstawowym polem i przestrzenią do wykorzystywania tłoczników jest oczywiście branża produkcyjna. Bardzo duża swoboda w zakresie kształtowania określonych formatów sprawia, że granicą wykorzystania tych elementów jest jedynie wyobraźnia i założenia użytkowe projektanta. W efekcie tłoczniki stosowane są między innymi w sektorze motoryzacyjnym, mechanicznym, wytwórczym, narzędziowym i meblarskim.
Są one również używane w technologiach medycznych czy branży wodno-kanalizacyjnej. Tłoczniki stosuje się także przy tworzeniu wyposażenia budowlanego i indywidualnych projektach. Stały się one również standardem przy produkcji turbin wiatrowych, tworzeniu elementów bram i ram, a także w przemyśle obronnym. W efekcie można uznać, że tłoczniki pod względem zastosowania to obecnie praktycznie każdy sektor naszej codzienność.
Czytaj także: Pomiar twardości metodą Rockwella
